Zaprzyjaźnij się ze stresem: czym jest stres, jakie ma pozytywne strony, jak sobie z nim radzić

Stres w aktualnych warunkach życia

Szybkie tempo życia, wiele nowych zadań, gwałtowne zmiany, do których trzeba się przystosowywać… to tylko niektóre z elementów wpływających na to, że w aktualnych realiach u sporej części osób występuje przewlekły stres. Rozwój nowych technologii i postęp cywilizacyjny przyczyniły się do większej izolacji człowieka od środowiska naturalnego. Doświadczenie kontaktu z naturą może działać kojąco – obniżając napięcia psychiczne oraz rozwijając umiejętności, pomagające radzić sobie ze stresem takie jak np. uważność. Stres jest mechanizmem natychmiastowej, spontanicznej reakcji na sytuacje, które oceniane są przez umysł jako zagrożenie. Gdy niebezpieczeństwo mija, umysł i ciało powracają do standardowego trybu funkcjonowania. Podwyższona aktywacja wywołana stresem może mieć korzystne skutki tylko, gdy występuje przez krótki okres. Funkcjonowanie w długotrwałym stresie może uszkadzać mózg i ciało, przyczyniać się do rozwijania się zaburzeń psychicznych, czy chorób fizycznych np. chorób układu krwionośnego.

Według dr Mithu Storoni „Mózg jest zaprogramowany na optymalne funkcjonowanie w bezstresowym świecie, z okazjonalnymi napadami stresu”1.Wyzwaniem jest życie w warunkach, w których sytuacja jest odwrotna. Jednak warto zaznaczyć, że dzięki pracy nad sobą – można wpływać na mechanizm reakcji stresowej i czerpać z niej korzyści. Dzięki przeczytaniu artykułu dowiesz się: czym jest stres, jakie są fazy stresu, jakie umiejętności rozwijać, żeby lepiej radzić sobie ze stresem oraz jakie może przynosić korzyści. Ponadto poznasz ćwiczenie, które warto wykonać bezpośrednio po doświadczeniu stresującej sytuacji.

Czym jest stres?

Według lekarza, naukowca Hansa Selye stres to „nieswoista reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu żądanie”, którą nazwał zespołem ogólnego przystosowania (GAS General Adaptation Syndrome) lub zespołem stresu biologicznego.”2 Stres wiąże się z automatyczną mobilizacją. Konkretna sytuacja wymaga szybkiej reakcji, dlatego uruchamia się spontaniczny i wyuczony mechanizm, odpowiadający na zagrożenie. Organizm uruchamia zasoby m.in. energię oraz motywację do działania w celu poradzenia sobie z wyzwaniami.

Umysł rozpoczyna reakcję, gdy daną sytuację ocenia jako zagrożenie. Sensem stresu jest ochrona. Organizm włącza tryb awaryjny, który dzięki automatycznej reakcji zwiększa szybkość i mobilizację do działania. W umyśle nieustannie zachodzą interakcje między częściami mózgu odpowiedzialnymi za racjonalne myślenie i podtrzymywanie spokoju, a tymi związanymi z emocjami i impulsywnością. Przewlekły stres potęguje intensywność przeżywania emocji oraz osłabia umiejętności racjonalnego myślenia, działając na niekorzyść organizmu. Trudności pogłębia „labilny mózg emocjonalny, który postrzega zmarszczkę na wodzie jako tsunami, a kuksaniec łokciem jako trzęsienie ziemi, zamieni deszczowy dzień w nawałnicę”3. W takiej sytuacji stres zamiast przyczyniać się do zwiększenia efektywności działań, powoduje obniżenie zdolności radzenia sobie lub wręcz blokuje działanie.

Fazy stresu

Doświadczanie stresu odbywa się na różnych poziomach. Hans Selye wyróżnia trzy fazy stresu.

Stadium A- reakcja alarmowa

Reakcja alarmowa aktywuje się w odpowiedzi na zagrażający bodziec. Jej celem jest mobilizacja sił organizmu. W tej fazie najpierw odporność organizmu zmniejsza się, obniża się też ogólny poziom funkcjonowania (tzw. faza szoku), później odporność zwiększa się i aktywują się reakcje obronne (przeciwdziałanie szokowi).

Stadium B-  faza odporności

W fazie odporności organizm podtrzymuje aktywację zasobów energetycznych
i mechanizmów obronnych. Odporność stabilizuje się na zwiększonym poziomie. Organizm przystosowuje się do wytrzymywania obecności stresora.

Stadium C – faza wyczerpania

Faza wyczerpania pojawia się w wyniku wydłużonego działania stresora i braku zdolności poradzenia sobie z nim. Ponadto możliwości obronne i energetyczne organizmu obniżają się. Skutkuje to powtórnym zredukowaniem odporności organizmu i pogorszeniem jego funkcji.

Istotne jest, aby przeciwdziałać występowaniu stadium wyczerpania. Dzięki rozwijaniu umiejętności radzenia sobie ze stresem można udoskonalać zdolności,  które pozwalają na utrzymywanie optymalnego poziomu pobudzenia i odporności na działanie stresora. Ważne jest również, aby po fazie mobilizacji, występował czas odprężenia organizmu. Bardzo niekorzystne jest długotrwałe działanie stresora, bez możliwości regeneracji zasobów.

Jak sobie radzić ze stresem?

Stres wywołuje automatyczną mobilizację, która aktywuje określony tryb aktywności. Warto zaznaczyć, że mamy wpływ na swoje działania, można uczyć się powstrzymywać automatyzmy i tworzyć nowe sposoby zachowania. Dzięki neuroplastyczności mózgu m.in. tworzą się nowe połączenia neuronalne, umożliwiając procesy uczenia się i zapamiętywania. W związku z tym można na bieżąco pracować nad wprowadzaniem technik radzenia sobie ze stresem i osiągać korzystne rezultaty. W sytuacji intensywnego stresu pomocne jest podjęcie działań wyciszających emocje i przekierowywać uwagę na konkretny cel (tę zdolność można rozwijać dzięki: technikom medytacji i relaksacji oraz ćwiczeniom uważności). Przynoszące korzyści jest również wprowadzanie oceny wtórnej – ponownej analizy stresującej sytuacji, po uspokojeniu silnych emocji. W ocenie pierwotnej umysł jest nastawiony na zwiększanie reakcji stresowej i szukanie niebezpieczeństw. Często wiąże się to z wyolbrzymieniami i mylnymi założeniami, w wyniku tego powstaje zniekształcony obraz rzeczywistości. W ocenie wtórnej zmienia się sposób spostrzegania, dzięki temu jest możliwa spokojna analiza źródeł stresu oraz dostępnych zasobów, które pozwalają na poradzenie sobie z nim.

Strategie radzenia sobie ze stresem mogą być krótkoterminowe (których celem jest uspokojenie emocji) oraz długoterminowe (nastawione na uzyskiwanie lepszej kontroli).

Doraźnym sposobem przynoszącym korzystne skutki może być aktywne przenoszenie uwagi na inne obiekty, czy zjawiska np. koncentracja na czymś neutralnym lub pozytywnym. Warto zaznaczyć, że między stresującym bodźcem a reakcją jest przestrzeń na wybór. Dzięki pracy nad sobą można skutecznie modyfikować swoje reakcje. Warto podejmować wysiłki w celu eliminowania negatywnego myślenia i aktywizowania kontroli poznawczej np. poprzez wyszukiwanie dobrych stron sytuacji, czy przypominanie sobie swoich zasobów, budujących poczucie sprawczości.

Przykłady długoterminowych strategii radzenia sobie ze stresem to: trening kognitywny oraz trening samoregulacji. Trening kognitywny polega na wzmacnianiu funkcji poznawczych m.in. doskonalenie pamięci, rozwijanie kontroli uwagi. Pozwala to na osiąganie lepszej regulacji emocji i zdolności do pozytywnej oceny wtórnej. Można nad tym pracować poprzez ćwiczenie uważności – umiejętności koncentracji uwagi na konkretnym celu. Rozwijać te zasoby może także gra w gry planszowe – strategiczne, przygodowe, dodatkowo dając szansę na aktywny sposób spędzania czasu z bliskimi, czy znajomymi. Korzystne w rozwijaniu funkcji poznawczych jest także uważne, aktywne czytanie książek.

Kolejną strategią jest ćwiczenie samoregulacji. Codziennie podejmujemy wiele decyzji, które potrzebują być zrealizowane. Dzięki zdolności samoregulacji jesteśmy w stanie wykonywać zadania. W odniesieniu do doświadczania stresu efektywna samoregulacja umożliwia hamowanie reaktywności emocjonalnej. Skutecznym ćwiczeniem samoregulacji może być praca nad siłą woli i sprawnością w odraczaniu gratyfikacji. Można to realizować rozwijając optymalne nawyki np. ograniczając ilość spożywanych słodyczy na rzecz wybierania zdrowej żywności, czy wybierając cele, które wymagają wytrwałości w działaniu np. ukończenie kursu, którego realizacja obejmuje kilka lat. Korzystnym ćwiczeniem może być również skupienie uwagi, żeby utrzymywać prawidłową postawę ciała np. podczas siedzenia przy biurku. Dzięki temu usprawnia się działanie kory czołowej, która jest odpowiedzialna za m.in. planowanie i realizowanie zadań, pobudzanie i hamowanie procesów poznawczych.

Radzenie sobie w sytuacjach, które wywołują napięcie wewnętrzne, wzmacnia uczenie się samowspółczucia. Samowspółczucie polega na postrzeganiu siebie z empatią i zrozumieniem. W sytuacji popełnienia błędu, czy doświadczenia porażki przejawia się ono w nastawieniu na poznanie szerszego kontekstu sytuacji, uwzględnieniu intencji i motywów zachowania, żeby lepiej zrozumieć i zaakceptować siebie. Bardzo cenne jest również rozwijanie optymizmu i uczenie się pozytywnego myślenia, które pomaga szukać alternatywnych rozwiązań podczas zmagania się z wyzwaniami.

Pozytywne aspekty stresu

Pojęcie „stres” u sporej części osób wywołuje negatywne skojarzenia. Wynika to z nieprzyjemnych i często trudnych emocji, które towarzyszą reakcji stresowej. Dzięki modyfikacji postrzegania stresu wzmacnia się wiarę w możliwość radzenia sobie z nim oraz buduje się poczucie sprawczości. Reakcja stresowa wiąże się z pobudzeniem i uwalnianiem dodatkowej energii, co jest potrzebne do wykonywania zadań. Istotne jest osiągnięcie optymalnego poziomu pobudzenia, który działa wspierająco.

Warto podkreślić, że istnieje „eustres” – dobry, konstruktywny stres, który przynosi pozytywne skutki. Według badacza Lazarusa tego typu stres wynika z aktywizujących warunków i stymulujących wyzwań, co może przynieść poczucie spełnienia4.  W związku z tym sytuacje stresowe mogą być szansą na wzmacnianie poczucia dobrostanu. Ponadto odczuwanie stresu może korzystnie wpływać na jakość wykonywanej pracy. Według naukowca Coppera doświadczanie stresu w pewnym stopniu może powiększać wydajność
i produktywność pracownika5. Ważne w tym aspekcie jest posiadanie poczucia kontroli, które umożliwia traktowanie trudnych sytuacji jako wyzwanie, a nie jako zagrożenie.

Przykładowe korzyści towarzyszące reakcji stresowej:

Ćwiczenie

Doświadczanie stresu jest trudne, jednak istnieją sposoby pozwalające na powrót do optymalnego funkcjonowania. Pięć kroków, które możesz podjąć bezpośrednio po wystąpieniu stresującej sytuacji to:

  1. Nie skupiaj się na stresującym wydarzeniu. Podejmij działanie, najlepiej takie, które w pełni Cię zaangażuje.
  2. Postaraj się wyciszyć emocje, uruchom racjonalne myślenie.
  3. Wykonaj ćwiczenia fizyczne. Najlepiej takie o średnim poziomie trudności.
  4. Zwolnij rytm oddechu, oddychaj uważnie.
  5. Wykorzystaj różne zmysły. Skup się na tym co widzisz, słyszysz, czujesz, możesz czegoś spróbować, żeby uaktywnić zmysł smaku.

Zachęcamy do sprawdzenia użyteczności tego ćwiczenia w indywidualnym doświadczeniu.

Podsumowanie

Doświadczanie stresu jest naturalną częścią życia. Wymagające zmiany, utraty, trudności w różnych obszarach życia powodują napięcia i konflikty wewnętrzne. Nie warto dążyć do eliminowania stresorów, bardziej korzystne jest wypracowywanie mentalnego przygotowania i rozwijania skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem, umożliwiających budowanie poczucia kontroli. Istotnym jest przekształcanie postrzegania stresu w kierunku dostrzegania pozytywów np. otrzymywanie informacji o tym, co się dzieje w środowisku, czy aktywizacja energii potrzebnej do działania. Przeżywanie stresu ma na celu ochronę przed zagrożeniami i przystosowanie się do wyzwań. Dzięki pracy nad sobą – rozwijaniu radzenia sobie ze stresem można zwiększyć poczucie dobrostanu, otwartość na doświadczenia, czy elastyczność działania. W stresujących warunkach szczególnie ważne jest poświęcenie czasu i inwestowanie wysiłków w budowanie wewnętrznej równowagi oraz dbanie o higienę psychiczną.

Autor artykułu: Paulina Konieczna

Źródła:

M. Storni (2019). Wolni od stresu. Jak nauka pomaga uodpornić się na stres. Wydawnictwo Czarna Owca.

M. Greenberg (2022). Mózg odporny na stres. Zapanuj nad emocjonalną reakcją na stres, wykorzystując naturalne właściwości mózgu. Dom Wydawniczy REBIS.

N. Ogińska – Bulik (2009). Czy doświadczanie stresu może służyć zdrowiu?. Polskie Forum Psychologiczne 14(1), 33-45.

S. Kluczyńska (2003). O stresie i sposobach radzenia sobie z nim. Niebieska Linia 5, 22-24.

1 M. Storoni, Wolni od stresu. Jak nauka pomaga uodpornić się na stres, s. 19.

2 S. Kluczyńska, O stresie i sposobach radzenia sobie z nim.

3 M. Storoni, Wolni od stresu. Jak nauka pomaga uodpornić się na stres, s. 41.

4 N. Ogińska – Bulik. Czy doświadczanie stresu może służyć zdrowiu?, s. 34.

5 Tamże, s. 35.

Światowy Dzień Walki z Depresją

Depresja towarzyszysz ludzkości od zarania dziejów. Cierpieli na nią starożytni, cierpią i współcześni. Na depresję chorowali między innymi: Aleksander Wielki, Ludwik Van Beethoven, Ernest Hemingway czy też Winston Churchill. Obecnie uważa się, że na to zaburzenie w skali roku cierpi około 10% populacji dorosłych. Profesor Antoni Kępiński napisał, że smutek jest dolą człowieczą. Nie ma człowieka, który choć raz w życiu nie odczuwał smutku. To uczucie jest wszystkim znane. Ale być smutnym nie oznacza chorować na depresję. Smutek depresyjny jest najbardziej długotrwały niż zwyczajna „chandra”. Z raportu opublikowanego w 2015 roku przez Światową Organizację Zdrowia wynika, że na depresję choruje blisko 40 milionów mieszkańców Unii Europejskiej, a rozpowszechnienie tej choroby waha się w zależności od poszczególnych państw członkowskich od 3,8% do 6,3%. Szacuje się, że w Polsce na depresje cierpi ponad 1,5 miliona ludzi, ale tylko 1 na 3 osoby chore korzysta z profesjonalnego leczenia. Tak niski odsetek osób leczących się z powodu depresji w Polsce wynika nie tylko z ograniczonego dostępu do specjalistów, ale także z lęku przed społecznym napiętnowaniem z powodu choroby. Niestety wciąż panuje powszechne przekonanie, że korzystanie z pomocy psychologicznej czy psychiatrycznej jest powodem do wstydu.

Czym jest depresja

Depresja jest chorobą. Zaburzenia te są umieszczone w międzynarodowej klasyfikacji zaburzeń psychicznych, więc w tym kontekście depresja jest chorobą psychiczną. Powoduje ona cierpienie chorego i znacząco wpływa na jego zdolność do funkcjonowania i satysfakcjonującego życia.

Problem zaburzeń nastroju dotyczy głównie ludzi młodych w wieku 30-45 lat, ale takie trudności mogą dosięgnąć wszystkich, niezależnie od wieku.

Przyczyny

Na pytanie, co powoduje depresję wciąż brakuje jednoznacznej odpowiedzi. W ciągu ostatnich dziesięcioleci zbadano wiele hipotez dotyczących mechanizmów jej powstania, jednak żadna z nich nie wyjaśnia w pełni istoty tego zjawiska. Obecnie przyjmuje się biopsychospołeczny model depresji, który zakłada, że powstanie tej choroby jest wynikiem złożonego oddziaływania czynników genetycznych, psychologicznych i społecznych.

Objawy depresji

Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób (ICD-10) w zależności od charakteru i nasilenia objawów wyróżnia się trzy rodzaje depresji: 1. łagodną, umiarkowaną i ciężką. Do podstawowych objawów klinicznych pierwszego epizodu depresyjnego należą:

⚫️ obniżony nastrój (smutek, przygnębienie),

⚫️ utrata zainteresowania działaniami (zobojętnienie emocjonalne,

⚫️ niezdolność do przeżywania przyjemności),

⚫️ osłabienie energii (szybsze męczenie się i utrzymujące się uczucie zmęczenia).

U wielu osób cierpiących z powodu depresji występują liczne, ale mniej typowe objawy:

🔵 zaburzenia snu,

🔵 obniżenie libido,

🔵 myśli samobójcze,

🔵 problemy z koncentracją uwagi,

🔵 utrata wiary w siebie,

🔵 nieadekwatne poczucie winy,

🔵 spowolnienie psychoruchowe,

🔵 wzmożony lub zmniejszony apetyt, który prowadzi do zauważalnych zmian w masie ciała.

Metody leczenia i wsparcia

Istnieją skuteczne metody leczenia depresji na każdym jej etapie. Głównym celem leczenia jest obniżenie nasilenia objawów depresyjnych, przywrócenie optymalnego poziomu funkcjonowania i zapobieganie nawrotom. Obecnie najbardziej skuteczne metody leczenia polegają na równoległym stosowaniu farmakoterapii (leki przeciwdepresyjne) i psychoterapii (oddziaływań psychologicznych). Wśród oddziaływań psychologicznych należy wspomnieć o terapii poznawczo-behawioralnej i psychoterapii psychodynamicznej, które są stosowane. Niezwykle ważną rolę pełni też psychoedukacja pacjenta, jak i osób z jego najbliższego otoczenia na temat samej istoty depresji, jej przebiegu, objawów i następstw.

‼️ Jeżeli zauważycie Państwo u siebie lub u swoich bliskich wyżej wymienione objawy lub gdy poczujecie pogorszeni nastroju to zapraszamy do naszego Centrum Zdrowia Psychicznego Kraków Nowa Huta. Uzyskają tu Państwo fachową pomoc świadczoną przez doświadczonych specjalistów i pełne zrozumienie.

Nurty w psychoterapii – którą drogę wybrać?

Psychoterapia to dialog o właściwościach leczniczych, której skuteczność opiera się na założeniach udowodnionych naukowo. Jest formą leczenia opartą na relacji między pacjentem (klientem) a psychopterapeutą. Dzięki psychoterapii istnieje możliwość uzyskania nowej perspektywy oraz nowych sposobów myślenia i zachowania.

Podejmując decyzję wejścia na drogę psychoterapii warto zgłębić wiedzę na temat tej formy wsparcia, a także poznać różne ścieżki, pomocne w dotarciu do wnętrza siebie. Można powiedzieć, że sposobem przejścia przez tę drogę jest nurt psychoterapeutyczny. To trasa, którą podąża się wspólnie z psychoterapeutą podczas całej wędrówki.

Przed wyruszeniem w taką trasę warto liczyć się z tym, że nie każdy odcinek będzie łatwo przejść. Zdarzą się momenty trudniejsze, często pod górkę, ale wszystko po to, aby dotrzeć na szczyt i cieszyć się dobrymi widokami – lepszym zrozumieniem samego siebie, poszerzeniem wglądu w swoje stany emocjonalne, a także poczuciem odzyskania kontroli nad swoim życiem.

Każda z dróg jest ciekawa, jednak różni się tym, co można na niej spotkać. Mowa tu o różnego rodzaju narzędziach, metodach pracy oraz sposobie zachowania psychoterapeuty. Rolą psychoterapeuty jest towarzyszyć w wędrówce, a także kierować w którą stronę iść, aby nie zboczyć ze szlaku. Psychoterapeuta za pomocą różnych metod uczy sposobów wspinaczki, aby móc dojść do określonego wcześniej celu.

To właśnie od nurtu będzie zależało jaką postawę przyjmie psychoterapeuta. Każdy rodzaj psychoterapii w odmienny sposób skupia się na takich kwestiach jak obecne zdarzenia, przeszłość, relacja z psychoterapeutą czy czas trwania psychoterapii. Warto wziąć pod uwagę te wszystkie aspekty, decydując się na wybór przewodnika w drodze na szczyt.

Główne nurty w psychoterapii to:

Nurt poznawczo-behawioralny

Jego celem jest zmiana nieprzystosowawczego sposobu myślenia oraz dążenie do poprawy w zakresie wyrażania emocji oraz schematów zachowania.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych w Polsce. Jest to zwykle terapia krótkoterminowa i bardziej dyrektywna, czyli taka, w której psychoterapeuta daje konkretne wskazówki dotyczące zachowania się w danej sytuacji. Terapia ta bazuje na podejściu edukacyjnym – pacjent nabywa umiejętności, dzięki którym sam będzie mógł rozwiązać towarzyszące mu trudności. W tym nurcie zakłada się, że w ciągu życia człowiek uczy się określonych zachowań i emocji, więc ma możliwość również oduczenia się ich. Ten rodzaj terapii opiera się rozpatrywaniu sposobu myślenia o sobie i świecie, co z kolei ma przełożenie na sposób zachowania. Najprościej mówiąc: myślenie i odczuwanie wpływa na zachowanie człowieka. Terapię poznawczo-behawioralną zaczyna się od analizy bieżących trudności pacjenta. Powrót do wydarzeń z przeszości służy jedynie po to, aby zaobserwować w jaki sposób powstały niesprzyjające wzorce myślenia oraz zachowania. Leczenie opiera się na uświadomieniu, zrozumieniu i wypracowaniu bardziej przystosowawczego sposobu postrzegania siebie i świata, a także zmianie w zakresie przekonań i schematów myślenia, które destrukcyjnie wpływają na sferę emocjonalną oraz zachowanie.

Terapię poznawczo-behawioralną zaleca się w leczeniu zaburzeń depresyjnych i lękowych. Niektóre techniki stosuje się również w leczeniu zaburzeń osobowości, stresu pourazowego (PTSD) czy zaburzeń odżywiania. Pomocna jest także w terapii uzależnień.

Warto wybrać ten nurt jeśli:

Nurt psychodynamiczny

Jego celem jest trwała zmiana w strukturze osobowości, która może być zaburzona oraz zmiana postrzegania wewnetrznego i zewnętrznego świata.

Psychoterapia psychodynamiczna wywodzi się z założenia, że zachowanie człowieka wynika z wewnętrznych, nieuświadomionych mechanizmów i ukrytych potrzeb. W tym nurcie zakłada się, że większość problemów życiowych ma swój początek w trudnych emocjach oraz doświadczeniach z przeszłości. Do przeszłych wydarzeń wraca się wówczas wtedy, gdy pacjent jest w stanie przełamać opór przed zmianą i dostrzec powiązania pomiędzy minionymi zdarzeniami, a tym co dzieje się w jego obecnym życiu. Pacjent stopniowo uświadamia sobie, dostrzega oraz nazywa swoje emocje, ucząc się sposobów reagowania na siebie i otaczający go świat (uświadamianie sobie dotychczas nieświadomych treści). Istotną rolę w tym ujęciu stanowi interpretacja tego, co zachodzi w relacji psychoterapeuta-pacjent. Dzieki regresji i przeniesieniu osoba korzystająca z psychoterapii w tym nurcie ma możliwość zobaczyć, przeżyć i wyrazić to, co w przeszłości nie było możliwe. Zatem istnieje szansa na zbudowanie solidnych podstaw prawidłowej struktury osobowości i zdobycia umiejętności do budowania satysfakcjonujących relacji z otoczeniem. Psychoterapeuta pracujący w ujęciu psychodynamicznym jest mało dyrektywny, pacjent przyjmuje tutaj postawę bardziej aktywną opowiadając o swoich stanach emocjonalnych, doświadczeniach oraz refleksjach. Najczęściej sesje psychoterapii mają miejsce raz lub dwa razy w tygodniu. Długość trwania terapii określana jest indywidualnie. Wszystko jest zależne od problemu i stopnia jego zaawansowania.

Psychoterapię w ujęciu psychopdynamicznym zaleca się w leczeniu zaburzeń osobowości, psychosomatycznych, lękowych i depresyjnych oraz zaburzeń odżywiania. Jako terapia wspomagająca może być skuteczna na dalszych etapach terapii uzależnienia.

Warto wybrać ten nurt jeśli:

Nurt psychoanalityczny (psychoanaliza)

Jego celem jest lepsze poznanie i rozumienie siebie, co jest realizowane za pomocą interpretacji swobodnych skojarzeń. Akcent położony jest na rozwiązanie wewnętrznych konfliktów, które zostały zepchnięte do nieświadomości i utrudniają funkcjonowanie człowieka w różnych obszarach życia.

Psychoterapia w tym ujęciu jest długoterminowa – trwa zazwyczaj kilka lat, a spotkania odbywają się nawet kilka razy w tygodniu. Proces ten odbywa się stopniowo ze względu na to, że uświadamianie sobie pewnych prawd potrafi być trudne i ma związek z pojawieniem się oporu, który jest reakcją na coś mało przyjemnego, często trudnego do przyjęcia.

Psychoterapeuta jest lustrem dla przeżyć pacjenta i razem z nim ustala, które z życiowych doświadczeń mają wpływ na obecne postrzeganie przez niego rzeczywistości. Terapeuta – analityk pełni rolę nienarzucającego się słuchacza, który krok po kroku pokazuje, w którą stronę warto zmierzać, aby dotrzeć do zródła (uświadamianie sobie nieświadomego).

Ten rodzaj terapii wspiera radzenie sobie z trudnymi stanami emocjonalnymi tj. lęk, agresja, smutek czy tzw. huśtawką nastroju.

Warto wybrać ten nurt jeśli:

Psychoterapia Gestalt

Celem terapii jest wzrost samoświadomości pacjenta, autentyczności, umiejętności czerpania radości z życia, a także zdolności do rozwiązywania problemów z wykorzystaniem własnej siły i energii. Ważne jest dążenie człowieka do uzyskania równowagi życiowej, czyli homeostazy, która została zachwiana przez doświadczanie w określonym czasie różnorodnych trudności.

Jest to rodzaj psychoterapii humanistycznej, która ujmuje człowieka wieloaspektowo, biorąc pod uwagę jego potrzeby, pragnienia, dążenia oraz system wartości, którymi kieruje się w życiu. To nurt, który najbardziej ze wszystkich odwołuje się do filozofii, ekologii i łączności człowieka z naturą, a także czerpania ze swojego wewnętrznego potencjału i odkrywania swojej tożsamości.

Jest to rodzaj psychoterapii długoterminowej, trwa zazwyczaj kilka lat. W procesie psychoterapii dużą rolę odgrywa „tu i teraz”. W tym nurcie odchodzi się od typowo „medycznego” słownictwa, uwypuklając tym samym fakt, że pacjent jest równy terapeucie. Rolą psychoterapeuty jest towarzyszenie osobie w procesie zmiany, relację tą można określić zatem jako partnerską. Bardzo ważną funkcję odgrywa tutaj dialog, który otwiera przestrzeń do autentycznego wyrażania przez pacjenta własnych potrzeb.

Warto wybrać ten nurt jeśli:

Nurt systemowy

Celem leczenia w tym nurcie jest zmiana w systemie, czyli pewnej grupie ludzi tak, aby relacje pomiedzy nimi zmieniły się i nastąpiła poprawa dobrostanu psychicznego każdego z jej członków.

Nurt systemowy zakłada, że funkcjonowanie danej osoby poprawia się, kiedy zmieniają się jej relacje z członkami wchodzącymi w skład systemu, do którego ona należy. Tak więc akcent położony jest nie na uzdrawianie struktury osobowości, analizę świadomych oraz nieświadomych treści konkretnego człowieka, a badanie zależności pomiędzy osobami wchodzącymi w skład całej grupy. Pomimo że założenia te najczęściej odnoszą się do rodziny, zdarza się, że mogą też wiązać się z relacjami w pracy, szkole czy grupie znajomych. Emocje doświadczane przez każdą osobę są przez terapeutę rozpatrywane pod kątem środowiska, w którym żyje.

Psychoterapeuta pracujący systemowo jest dyrektywny i wykazuje się sporą aktywnością podczas prowadzenia sesji. Proces leczenia jest zwykle krótkoterminowy (chociaż zdarza się tak, że terapia trwa kilka lat) i nastawiony na rozwiązanie określonego problemu, który zakłóca prawidłowe funkcjonowanie systemu. Sesje terapeutyczne odbywają się zwykle raz na 1-3 tygodnie.

Terapia systemowa najlepiej sprawdza się w rozwiązywaniu problemów wystepujących w małżeństwie (terapia małżeńska) lub w związkach nieformalnych (terapia par), ale także w trudnościach wychowawczych oraz sytuacjach emocjonalnych kryzysów np. dotyczących śmierci członka rodziny, jego choroby lub rozwodu.

Warto wybrać ten nurt jeśli:

Nurt integracyjny

Nurt integracyjny to podejście łączące w sobie różne ujęcia terapeutyczne. Pozwala to psychoterapeucie na wybór odpowiednich narzędzi, dostosowanych do trudności zgłaszającego się do niego pacjenta.

Psychoterapeuta integracyjny ma świadomość, w jaki sposób różne czynniki kształtują psychikę człowieka i dobiera odpowiednie metody, które zależą od sytuacji i historii życia pacjenta. Ważne w tym ujęciu jest to, że to pacjent jest ekspertem od swojego życia, terapeuta pełni tutaj rolę towarzysza. Najważniejsze w tym ujęciu jest zbudowanie relacji i dobranie przez terapeutę adekwatnych do problemu pacjenta metod.

Psychoterapia integracyjna jest formą pomocy, którą stosuje się zarówno w pracy z dziećmi, młodzieżą, jak i dorosłymi. Jest skuteczna w przypadku leczenia wszelkich zaburzeń psychicznych (lękowych, depresyjnych), a także zaburzeń osobowości.

Warto wybrać ten nurt jeśli:

Wszystkie opisane powyżej nurty pomimo tego, że prowadzą różną drogą, zmierzają do tego samego miejsca, co oznacza, że niezależnie od techniki, cel jest taki sam – powrót do zdrowego, adaptacyjnego funkcjonowania osoby zgłaszającej się na psychoterapię.

Nie istnieje najlepszy nurt, ani najgorszy – to błędna ściażka w poszukiwaniu i wyborze odpowiedniego dla siebie sposobu leczenia. Każdy z nurtów ma swoją wartość, jednak różnią się one miedzy sobą doborem metod, rolą, jaką pełni psychoterapeuta, czasem trwania czy podejściem do rozwiązywania problemów pacjenta.

Warto jednak pamiętać, że najważniejsza w procesie leczenia jest relacja pomiędzy psychoterapeutą a pacjentem. To ona jest jednym z kluczowych czynników uzdrawiających, dlatego tak ważne jest, aby szukać odpowiedniej dla siebie osoby – terapeuty. Warto zwracać uwagę na takie cechy jak: empatia, wrażliwość, umiejętność uważnego słuchania oraz budowania więzi. Niezależnie od wybranego nurtu, spędzimy z terapeutą sporo czasu, dlatego tak ważne jest, by „poczuć”, że możemy mu zaufać i bez obaw dzielić się tajnikami ze swojego życia.

Psychoterapia to wędrówka do samego siebie, odkrywania swojego potencjału, zrozumienia swoich emocji, zachowań, sposobów myślenia, a także nieuświadomionych wcześniej mechanizmów działania. Każdy ma swój własny szczyt, na który zmierza – teraz czas tylko wybrać odpowiedni dla siebie sposób wędrowania.

Autor artykułu: Karolina Stawiarska

Filary poczucia własnej wartości – wzmacnianie stabilnej samooceny

Poczucie własnej wartości jest niezwykle istotnym elementem, który wpływa na większość obszarów funkcjonowania człowieka. Posiadanie stabilnego poczucia własnej wartości pomaga: budować satysfakcjonujące relacje, podejmować trafne decyzje, realizować plany, osiągać sukcesy w życiu zawodowym i prywatnym, czy podtrzymywać poczucie radości i szczęścia. Natomiast braki w sferze poczucia własnej wartości mogą być źródłem różnych problemów np. braku pewności siebie, poczucia niższości, braku samoakceptacji, poczucia winy i wstydu, czy lęku uogólniony. Niskie poczucie własnej wartości hamuje rozwój i ogranicza efektywne funkcjonowanie. Każdy ma w sobie potrzebę czucia się wartościowym, kompetentnym człowiekiem, który zna samego siebie. W aktualnych realiach co dzień spotykamy się z różnymi zmianami, co może generować lęk i napięcie, aby sobie z tym poradzić potrzebne jest zbudowanie solidnych fundamentów wewnętrznych. Warto zapoznać się
z artykułem, żeby pogłębić rozumienie zagadnienia poczucia własnej wartości i rozwijać je we własnym życiu.

Czym jest poczucie własnej wartości: definicja, jego podstawy, źródła

Definicje pojęcia „poczucie własnej wartości” mogą być różne. Poczucie własnej wartości jest powiązane z przekonaniem, że jestem wartościowym człowiekiem, zasługuję na dobro, jestem w stanie zaspokajać swoje potrzeby i osiągać sukcesy. Jest to poczucie, że jestem w stanie poradzić sobie z wyzwaniami i mam wpływ na swoje życie. Poczucie własnej wartości wiąże się także z zaufaniem do siebie – np. korzystaniem z informacji płynących z organizmu, czy intuicji.

Poczucie własnej wartości jest kształtowane zarówno przez elementy wewnętrzne jak i zewnętrzne. Z sfery wewnętrznej na poczucie własnej wartości wpływa system przekonań –styl myślenia oraz sposoby zachowania. Z kolei ze sfery zewnętrznej ważne są informacje otrzymywane ze środowiska oraz przeżywane doświadczenia. Poczucie własnej wartości wpływa na działanie, a działanie wpływa na poczucie własnej wartości – od niego zależy także poziom motywacji. Optymalne poczucie własnej wartości pomaga być wytrwałym w dążeniu do zmierzonych celów, natomiast niskie poczucie własnej wartości może pogłębiać bierną postawę. Poczucie własnej wartości oddziałuje na to w jaki sposób jestem odbierany/odbierana przez innych ludzi. Im więcej mam szacunku wobec siebie, tym większe prawdopodobieństwo, że inni również będą mieli takie podejście.

Wpływ poczucia własnej wartości na codzienne funkcjonowanie

Poczucie własnej wartości jest potrzebne do osiągania optymalnego funkcjonowania – problemy z nim związane mogą: ograniczać rozwój, utrudniać radzenie sobie ze stresem
i niepokojem, czy przyczyniać się do powstawania chorób. Osoby o niskim poczuciu własnej wartości częściej: unikają zaangażowania się, są podatne na trudności w sferze emocjonalnej, częściej postrzegają świat i wydarzenia jako zagrażające. Co może skutkować np.: mniejszą elastycznością, niezrealizowanymi planami, złymi decyzjami w relacjach, ciągłym poczuciem lęku, czy występowaniem szkodliwych nawyków. Z kolei osoby o optymalnym poczuciu własnej wartości częściej odznaczają się: elastycznością, niezależnością, radzeniem sobie ze zmianami, życzliwością, twórczym podejściem do życia i otwartością na współpracę. Ważne jest też to, że te osoby postrzegają porażki jako lekcje, akceptują je – jako część drogi rozwoju. Natomiast osoby o niskim poczuciu własnej wartości częściej odznaczają się sztywnością myślenia, doświadczają lęku , chciałyby unikać porażek.

Przekonanie o byciu wartościowym, może być pomóc w:

Warto zaznaczyć, że osoby o niskim poczuciu własnej wartości również mogą osiągać sukcesy, realizować zamierzone cele, ale mają one znacznie mniejszą zdolność od odczuwania zadowolenia ze swoich działań. Jest to powiązane z poczuciem wewnętrznej pustki, poczuciem bycia niewystarczająco dobrym. Istotne jest również to, że osoby o optymalnym poczuciu własnej radości mobilizują się pozytywnie tzn. szukają radości, chcą doświadczać szczęścia, wyrażać siebie. Natomiast u osób o niskim poczuciu własnej wartości częściej występuje lęk, chęć unikania cierpienia.

Filary poczucia własnej wartości – na czym można je budować?

Poczucie własnej wartości jest powiązane z wewnętrznym systemem przekonań. Optymalne i stabilne poczucie własnej wartości składa się z różnych, połączonych ze sobą elementów. Amerykański psychoterapeuta i filozof – Nathaniel Branden stworzył koncepcję filarów poczucia własnej wartości, która może być cenną wskazówką na czym warto opierać pracę nad sobą w tym obszarze.

6 filarów poczucia własnej wartości (według Branden`a) to:

Życie świadome – oznacza nastawienie na rozszerzanie horyzontów myślowych, aktywne poznawanie rzeczywistości, konfrontowanie się z trudnymi faktami, nieprzyjemnymi stanami oraz branie odpowiedzialności za kierowanie swoim życiem. Świadome życie to podejmowanie wysiłków, żeby jak najlepiej poznać i zrozumieć wszystko, co jest istotne
w kontekście celów, wartości oraz optymalne dostosowanie działań do wiedzy, którą posiadamy i rozszerzamy.

Samoakceptacja – poczucie własnej wartości bardziej dotyczy odczuwania, natomiast samoakceptacja jest związana z działaniem. Jej pierwszym poziomem jest bycie dla siebie dobrym, szanowanie i dbanie o siebie. Drugim stopniem jest nastawienie na doświadczanie, otwieranie się na myśli, uczucia, chęć uświadamiania sobie motywów swojego zachowania (zamiast wypierania, odcinania się od faktów i stanów). Kolejny poziom samoakceptacji to samowspółczucie, gdy czuję się źle lub popełniłem błąd – staram się poznać kontekst, intencje i motywy zachowania, żeby je lepiej zrozumieć i zaakceptować siebie.

Odpowiedzialność za siebie– to nastawienie na branie odpowiedzialności za swoje zachowania i wytrwałość w realizowaniu obranych przez siebie celów. Jest związana ze świadomością m.in. tego, że każdy jest odpowiedzialny: za decyzje, które podejmuje, za to w jaki sposób zaspokaja swoje potrzeby, za jakość komunikacji, za stopień świadomości, za zachowania wobec innych osób, czy za swoje szczęście.

Asertywność – rozumiana jako poszanowanie swoich potrzeb, pragnień, wartości oraz aktywne poszukiwanie optymalnych form okazywania ich w codzienności. Asertywność jest związana z nastawieniem na autentyczność – życie w zgodzie ze swoimi przekonaniami
i wartościami. W realizowaniu tej cechy istotny jest kontekst sytuacyjny – poszukiwanie adekwatnych form wyrażania siebie np. czasem lepiej będzie wyrazić swoje myśli słowami,
a w innych przypadkach lepiej pozostawić je dla siebie, zachowując wewnętrzną spójność
i świadomość, że wybieram takie zachowanie.

Życie celowe – to wykorzystywanie swoich zasobów do osiągania wyznaczonych przez siebie celów np. skończenie studiów, satysfakcjonująca praca w wybranym zawodzie, założenie rodziny, czy rozwijanie różnorodnych projektów. W tym obszarze ważna jest wydajność –dążenie do produktywności, podtrzymywanie wewnętrznej dyscypliny oraz budowanie poczucia skuteczności.

Prawość – oznacza spójność między wyznawanymi wartościami, przyjętymi standardami a zachowaniem. Jest nastawieniem na poszukiwanie zgodności między systemem wartości, a codziennymi zachowaniami. Prawość to realizowanie wartości w praktyce.

Ćwiczenie

Praca nad sobą wymaga podejmowania wysiłku, regularnego podejmowania ćwiczeń, które pomagają zmieniać siebie na lepsze. Poniżej znajdziesz przykładowe ćwiczenie związane z poczuciem własnej wartości.

Wykonaj poniższe zadania po kolei:

1. Znajdź czas wolny od zajęć, w którym będziesz mógł(a) spokojnie pomyśleć. Zadbaj
o przestrzeń – znajdź ciche miejsce, w którym czujesz się dobrze.

2. Przygotuj kartkę papieru i coś do pisania lub urządzenie elektroniczne, na którym będziesz mógł(a) zapisywać swoje przemyślenia.

3. Narysuj na kartce siebie (może być to symboliczny ludzik), jeśli ćwiczenie wykonujesz elektronicznie – wklej do pliku swoje zdjęcie.

4. Zastanów się: „Kim jestem?”. Opisz siebie w pięciu zdaniach.

5. „Jakie mam cechy?”. Wypisz co najmniej 5 cech, które Cię charakteryzują.

6. Zastanów się „Jak odbierają mnie inni ludzie?”. Zapisz 5 pomysłów.

7. Przyjrzyj się wszystkim zdaniom, cechom, które wypisałaś/wypisałeś ile z nich jest pozytywnych, ile obojętnych, a ile negatywnych?

To ćwiczenie ma na celu pogłębianie samoświadomości. Jeśli w odpowiedziach dominują stwierdzenia negatywne lub obojętne warto zastanowić się: co mogę zrobić, żeby zbudować bardziej pozytywny obraz siebie? Nathaniel Branden podkreślał, że „ze wszystkich sądów, które formułujemy w życiu, żaden nie jest tak ważny jak sąd o sobie samym”. To jaki mamy stosunek do samych siebie wpływa na to, czy jesteśmy dla siebie sojusznikami, czy wrogami, którzy sabotują podejmowane działania.

Poczucie własnej wartości a współczesne wyzwania

Aktualne realia to: szybkie zmiany, tysiące informacji, wysoka konkurencja, przełomy w świecie technologii, nowe wyzwania, które wymagają adaptacji. W takich warunkach poczucie własnej wartości jest niemal potrzebą ekonomiczną, która jest konieczna do przystosowania się do złożonego świata. Przy coraz większym zapotrzebowaniu na wyższy poziom wykształcenia i doświadczenia, jeszcze bardziej istotna staje się sfera psychologiczna – posiadanie rozwiniętych umiejętności miękkich np. elastyczności, kreatywności, inicjatywy, komunikatywności, czy poczucia sprawczości. Współczesny świat to również wielość możliwości – katalog dostępnych form: kształcenia, pracy, czy stylu życia wciąż się powiększa. Dlatego też ważne są dobrze ustalone priorytety, solidny fundament wartości, pogłębianie zaufania do siebie, budowanie poczucia sprawczości, by potrafić samodzielnie podejmować korzystne decyzje, wierzyć w siebie i możliwość realizacji celów. Poczucie własnej wartości jest fundamentem, który pomaga budować satysfakcjonujące życie.

Autor artykułu: Paulina Konieczna

Źródła:

N.Branden (2021) 6 filarów poczucia własnej wartości. Wydawnictwo Feeria.

Wizyta u psychiatry – bez obaw: kiedy warto się zgłosić, jak przebiega wizyta?

Wizyta u psychiatry może wiązać się z uczuciem lęku, wstydu, czy oporem i odwlekaniem skorzystania z konsultacji. Podłożem tego mogą być stereotypy, które warto przełamywać. Gdy odczuwamy dolegliwości fizyczne korzystamy z pomocy specjalistów, tak samo gdy występują trudności psychiczne warto udać się po wsparcie do psychiatry, psychologa lub psychoterapeuty. Korzystanie z pomocy jest wyrazem siły i dojrzałości, nie jest słabością.

Psychiatra jest lekarzem, który pomaga w leczeniu chorób, zaburzeń, innych trudności związanych ze zdrowiem psychicznym – wspiera poprawę samopoczucia i ogólnego funkcjonowania. Specjalista rozpoznaje choroby lub ich brak, dostosowuje leczenie, udziela zaleceń. Celem korzystania z konsultacji z psychiatrą jest uzyskanie poprawy zdrowia psychicznego i ogólnego dobrostanu.

Z różnych przyczyn np. lęku, czy niewiedzy może pojawiać się unikanie umówienia się na wizytę. Czas jest cenny – im wcześniej zostanie wdrożone leczenie, tym większe szanse na poprawę i zatrzymanie nasilania się objawów. Czasem skorzystanie z pomocy psychiatry nie jest łatwą decyzją, jednak warto ją podjąć, przezwyciężyć stres, żeby zadbać o swoje zdrowie i życie.

Kim jest psychiatra?

Psychiatra to lekarz medycyny, który ukończył studia lekarskie i specjalizację z dziedziny psychiatrii. Ma uprawnienia do wystawiania: recept na leki, zwolnień lekarskich, skierowań na badania czy skierowań do szpitala. Psychiatra to wykształcona osoba, posiadająca doświadczenie w leczeniu trudności psychicznych i wspieraniu pacjentów.

Psychiatrę obowiązuje tajemnica zawodowa – specjalista nie może udostępniać informacji osobom nieuprawnionym. Możesz swobodnie i w bezpiecznych warunkach opowiadać o swoich trudnościach.

Kiedy warto się zgłosić?

Na konsultację psychiatryczną warto zgłosić się gdy, myślisz i czujesz, że potrzebujesz takiej formy pomocy. Lepiej sprawdzić swoje wątpliwości niż myśleć „może to nie potrzebne, może przesadzam”. Na wizytę u lekarza można udać się zawsze, gdy pojawiają się obawy dotyczące stanu zdrowia. Gdy czujesz, że trudności Cię przytłaczają, czujesz pogorszenie funkcjonowania i brak wewnętrznej równowagi – skorzystaj z pomocy psychiatrycznej.

Przykładowe trudności, które warto skonsultować z psychiatrą to:

Ponadto na wizytę warto umówić się:

Przebieg wizyty

Wizyta polega przede wszystkim na rozmowie, która jest pogłębiona i szczegółowa. W przyjaznej atmosferze psychiatra zadaje pytania, na które pacjent odpowiada, mając też możliwość zadawania swoich pytań.

Pierwsza konsultacja jest dłuższa, trwa ok. 40-60 min. Ma na celu: wzajemne zapoznanie się,  zrozumienie trudności i przygotowanie planu leczenia. Z reguły kolejne konsultacje są krótsze trwają ok. 20-30 min.  Gdy lekarz zna już historię, na wizycie kontrolnej sprawdza postępy leczenia, zadaje   pytania dotyczące samopoczucia, ogólnego funkcjonowania, czy występowania skutków ubocznych przyjmowanych leków.

Podczas wizyty lekarz może zadawać różne pytania dotyczące m.in.:

Zadawane pytania mają na celu zebrać jak najwięcej informacji, które pomogą jak najlepiej zrozumieć pacjenta, jego trudności i stan, żeby dobrać odpowiednie leczenie.

Jeśli podczas wizyty pojawią się jakieś wątpliwości lub obawy na bieżąco zadawaj lekarzowi pytania. Staraj się otwarcie mówić o swoich przemyśleniach i odczuciach. Pamiętaj, że jeśli nie chcesz, nie musisz od razu odpowiadać na wszystkie pytania. Jednak warto mieć świadomość, że im więcej prawdziwych informacji przekażesz specjaliście, zwiększają się szanse na skuteczne leczenie.

Jak się przygotować?

Przygotowanie się do wizyty nie jest konieczne, ale może być pomocne. Nie trzeba planować całości rozmowy, można się wstępnie przygotować – np. uporządkować myśli, które chce się przekazać na wizycie. Psychiatra kieruje rozmową, wspiera w momentach, gdy trudno jest coś wyrazić słowami. Ważne jest, żeby pacjent mówił szczerze i nie ukrywał faktów. Im więcej rzetelnych informacji ma lekarz, tym lepiej może dostosować leczenie. Psychiatra nie ocenia, chce pomóc w zdrowieniu.

Przed wizytą, jeśli jest dostępna, warto przygotować historię leczenia – dotychczasową dokumentację medyczną, czy informacje o przyjmowanych lekach. Warto również zastanowić się nad tym, co jest najbardziej istotne, co chcę powiedzieć na wizycie np. co najbardziej mi przeszkadza w aktualnym funkcjonowaniu. Można zapisać te informacje w punktach na kartce, żeby na wizycie czegoś nie pominąć.

Ponadto warto przemyśleć „kiedy pojawiły się problemy, jak wpływają na bieżącą sytuację?”. Przyjrzeć się objawom „jakie mają nasilenie, kiedy się pojawiają, z jaką częstotliwością, czy są powiązane z jakąś konkretną sytuacją?”.  Zastanowić się czy występują inne, ważne wydarzenia mające wpływ na aktualny stan.

Jak pomaga?

Korzystanie z konsultacji psychiatrycznych pomaga w leczeniu chorób, zaburzeń, innych trudności związanych ze zdrowiem psychicznym. Ta forma leczenia wspiera poprawę samopoczucia i ogólnego funkcjonowania. Specjalista rozpoznaje choroby lub ich brak, dostosowuje leczenie, udziela zaleceń. Celem korzystania z konsultacji z psychiatrycznych jest uzyskanie poprawy zdrowia psychicznego i ogólnego dobrostanu.

Psychiatra pomaga dobrać odpowiednie leczenie może to być: farmakoterapia, psychoterapia lub może zalecić skorzystanie z konsultacji u innych specjalistów np. psychodietetyka, neurologa, czy wykonanie dodatkowych badań.

Autor artykułu: Paulina Konieczna